In 2020 is een bijzonder en uniek initiatief van start gegaan waarbij vier lerarenopleidingen (waaronder de Hogeschool Leiden) en vijf scholen samen met het NIVOZ binnen vier jaar een programma ontwikkelen voor leraren, schoolleiders en opleiders, die zich willen bekwamen in het verzorgen van onderwijs voor het hele kind oftewel Whole Child Development (WCD). Hieke van Til (Spring) Mart Ottenheim (onderzoek) en Nynke Verdoner (projectleider) zijn vanuit Hogeschool Leiden betrokken bij dit project.

Op de website van het NIVOZ is te lezen: “Een aanpak die uitgaat van WCD erkent de waarde van alle dimensies van menselijke ontwikkeling, van de jongste kindertijd tot de vroege volwassenheid. Het bevordert de fysieke, sociale, emotionele, cognitieve, creatieve, spirituele en ethische ontwikkeling van ieder kind. Het uiteindelijke doel: breed vormend onderwijs voor alle leerlingen, met uitdrukkelijke aandacht voor die leerlingen die opgroeien in moeilijke omstandigheden.”
Het draait binnen WCD dus om het ‘hele’ kind én om de ‘hele’ leraar. Het kind leert vanuit haar eigen unieke mogelijkheden, leert haar stem ontdekken en ontwikkelen, leert door onderwijservaringen wie zij is, wat zij belangrijk vindt en hoe zij in de wereld staat. En kinderen die van huis uit dat veelzijdige palet niet aangeboden krijgen en die soms niet eens kunnen rekenen op fysieke en mentale basisbehoeften, voor die kinderen in het bijzonder is het WCD programma.

In het eerste jaar van dit project op de Hogeschool Leiden is de inhoud van WCD altijd de basis geweest van onze gesprekken en onderzoek, maar hebben we ons in het kernteam vooral gebogen over de ‘how’ van dit proces. Hoe willen we samenwerken? Hoe willen we dat ons proces vorm krijgt? Wat gebruiken we om ons proces te stroomlijnen? Wie hebben we daarbij nodig? etc. Aan het einde van het eerste jaar hadden we dit redelijk voor onszelf voor ogen. Zo besloten wij te werken binnen dit project met Theorie U van Otto Scharmer[1]. In deze manier van werken wordt ruimte gegeven niet alleen aan dat wat we kunnen ‘bedenken’, maar ook aan dat wat we kunnen ‘voelen’ en aan dat wat zich ‘aandient’ als je met een groep intensief aan een project werkt. Dat wat ontstaat tussen mensen en waar het onderzoek meer kan worden dan de som der delen. Na hier mee geoefend te hebben waren we in september klaar om inhoudelijk de verdieping op te zoeken en ons echt te verbinden met Whole Child en Teacher Development. We besloten een U-route uit te stippelen (zover dat kan) en hierin de dimensies; fysiek, cognitief, sociaal, creatief, moreel, emotioneel en spiritueel, te verkennen. Deze dimensies waren bij de start van het project in 2020 al gegeven en in het schooljaar 20-21 hadden wij vooral wat tegen deze dimensies aangeschopt. In eerste instantie voelden ze wellicht wat geforceerd aan. Als een onnodig kader voor een behoorlijk kaderloze opdracht. Dus was het noodzakelijk om eerst met elkaar te bekijken of deze dimensies wel ‘nodig’ waren. Uiteindelijk besloten we ze te omarmen en kritisch te blijven kijken of er geen situatie zou ontstaan waarin de dimensies het doel worden in plaats van het onderwijs. Inmiddels ervaren wij niet meer dat de dimensies onze vrije gedachtegang belemmeren, maar eerder dat het vorm en sturing geeft aan ons proces. Bij deze presenteren wij een eerste en altijd voorlopige blik op onze visie voor WCD op basis van de dimensies. Hierin wordt niet alleen de visie, maar ook het proces tot die visie beschreven.