Intentioneel pedagogisch-didactisch handelen - Uitleg & theorie

Wat beoog je met je onderwijs en wat betekent dat voor de vormen die je inricht en de keuzes die je maakt in het moment? Hoe ziet jouw handelingspraktijk eruit en wat zegt dat over jouw visie?

Goed onderwijs begint bij de pedagogische opdracht en een pedagogische grondhouding, maar ontstaat uiteindelijk in het handelen en in de relatie tussen leraar en leerling. Dat handelen is altijd gesitueerd in tijd en ruimte. Wat goed handelen of breedvormend handelen is, is dus ook contextafhankelijk. Professionaliteit vraagt daarbij om een soort timmermansoog voor dat wat in een specifieke situatie wenselijk is. Je moet oordelen en handelen, zonder dat je daarbij beschikt over een onbetwistbare basis.

We spreken hier bewust van intentioneel pedagogisch-didactisch handelen: het handelen is verbonden met je intenties, die voortvloeien uit de pedagogische opdracht. Wat beoog je met je handelen, voor de leerling, voor jezelf, voor de klas? De lemniscaat (zie onderstaand figuur) kan een behulpzaam instrument zijn om deze intenties te verbinden met het ontwerp van je onderwijs (vormen zoals breedvormend curriculum en toetsing) en je handelen in de praktijk. Via het handelen probeer je de pedagogische vraag van het kind en je intenties bij elkaar te brengen. Je doet iets waarvan je hoopt dat het betekenisvol is, dat het ertoe doet voor je leerlingen. Pedagogische tact komt ook ter sprake bij het professioneel zelfverstaan, als een grondhouding om leerlingen tegemoet te treden. Het toont zich ook in het handelen in het moment.  

De tekst gaat verder onder de figuur.

Figuur 1. Lemniscaat

We spreken van pedagogisch-didactisch handelen omdat pedagogiek en didactiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: wie zijn pedagogische opdracht serieus neemt, vindt het belangrijk de wereld toegankelijk te maken voor kinderen, zodat zij zich (aspecten van) die wereld eigen kunnen maken. Dat betekent dat je doordachte en beredeneerde keuzes maakt in je curriculum en in je handelen. Zowel vakinhoudelijke, didactische en pedagogische kennis als vaardigheden en attitudes doen ertoe. Juist om ermee te kunnen spelen moeten deze sterk verankerd zijn, ook in de lerarenopleiding.

Bestel hier een fysiek exemplaar en download hier gratis het pdf-bestand van het boek.