Als team van onderwijsprofessionals is het altijd zoeken naar goed onderwijs waarbij socialisatie, kwalificatie en subjectificatie in balans zijn én blijven. Vooral dat laatste, subjectificatie blijft moeilijk definieerbaar in de dagelijkse praktijk. Een duiding die verder gaat dan talentontwikkeling; een duiding die meer recht doet aan de brede persoonsvorming binnen je complete onderwijspraktijk.

Met whole child development (WCD) proberen we die subjectificatie zichtbaar te maken. Na een leiderschapstraject voor de school- en teamleiders hebben we afgelopen maart een start gemaakt met ons hele team. Door hen op een studiedag te onderbreken, samen te vertragen en hen te ondersteunen, zijn we aan dit proces begonnen. Een kennismaking met de thematiek van whole child development, waarbij we onszelf en de kinderen bekijken vanuit verschillende dimensies van het menszijn. In gesprek deelde bijvoorbeeld een collega zich enerzijds rot te voelen bij het feit dat ze emotioneel wankelt en vaker huilt bij collega’s. Anderzijds vindt ze het belangrijk dat kinderen in de klas hun emoties tonen en dit juist niet verbergen of wegdrukken. De waarde van emotionele ontwikkeling en de oordelen hierbij kwamen zo op tafel. Ook de bril van adversity hebben we opgezet om onze eigen aannames en (voor)oordelen naar boven te halen. Wat betekent het om op te groeien in deze buurt?

Tijdens de lunchpauze introduceerden wij het tweede gedeelte van de dag. In de centrale hal dromden ouders en kinderen al samen. Op ons initiatief hebben we hen uitgenodigd om ons team mee op pad te nemen. Elk teamlid ging met een kind (en ouder) mee: eerst naar huis, daarna de wijk in. Wie zijn belangrijke figuren voor het kind? Hoe ziet het kind zijn/haar omgeving? Wat zijn plekken waar het kind graag komt? Hoe geeft hij/zij vorm aan de vrije tijd? Een avontuur waarbij ons team een inkijkje (met al haar zintuigen) heeft gekregen in de wereld van het kind. Teamleden vertelden de meest ontroerende, inspirerende, onverwachte verhalen aan elkaar. Zo ging een collega zo ver mee in de wereld van het kind, dat ze samen met het kind ging belletje-lellen, want dat was wat het kind regelmatig op die plek doet. Bij sommigen was het enthousiasme niet van hun gezicht te krijgen. Achteraf stuurde iedereen een ansichtkaart met mooie woorden aan ‘hun’ kind.

Deze activiteit was voor ons de kick-off van subjectificatie, en daarmee breed vormend onderwijs in de praktijk. Met deze activiteit richten we ons op de intenties en opbrengsten, expliciet niet op de vorm. Uiteraard kunnen we meer en vaker op huisbezoek gaan, maar we willen ons steeds afvragen: waar zit de kleuring door onze eigen bril? Wat zegt het kind nu eigenlijk tegen mij? Welk appèl doet het kind op mij? Hoe krijgt (de wereld van) het kind een plek in het onderwijs? Hoe wil het kind zich verhouden tot zichzelf en de wereld die hij/zij tot nu toe kent? Wat heb ik als professional daarin te doen of te brengen? Nieuwsgierig zoeken naar vragen en antwoorden.

Goed onderwijs is voor ons onderwijs waarbij we continu nieuwsgierigheid aanwakkeren en bewustwording bij onszelf en de kinderen creëren. Een onderzoek waar geen antwoorden op zijn, maar waarin juist het proces zo waardevol is.

Erwin Bolt

Schoolleider OBS De Globe